Z badań wynika, że stopa dziecka jest strukturą bardzo delikatną i podatną na wpływ wielu szkodliwych czynników, a szczególnie nieprawidłowo dopasowanego obuwia. Im młodsze dziecko, tym jego stopa jest bardziej plastyczna i podatna na działanie nieprawidłowego obuwia.
Dziecko rozpoczynające chodzenie szeroko rozstawia nóżki, co zwiększa tak zwany czworobok podparcia, dając tym samym dziecku poczucie większej stabilności i pewności w stawianiu pierwszych kroków. Czworobok podparcia to „pole, na którym stoimy, obejmujące powierzchnię podłoża nakreśloną przez linię łączące obie pięty z tyłu i końce palców obu stóp z przodu oraz brzegi boczne obu stóp”. Dodatkowo u dzieci obserwuje się zgięcie stawów biodrowych i kolanowych co obniża punkt ciężkości ciała.
Do drugiego roku życia obserwuje się szpotawe ustawienie kolan, które pomiędzy drugim a trzecim rokiem życia przechodzi w ustawienie koślawe. To z kolei może się utrzymywać do około 5-6 roku życia. W wieku 6-7 lat około 70% dzieci ma już prawidłowo ukształtowane kończyny dolne. Powyżej tego wieku koślawość kolan jest jeszcze spotykana u około 20% dzieci. Z wyjątkiem 8-latków, koślawość kolan u dzieci powyżej 7 roku życia występuje częściej u chłopców. U dzieci powyżej 7 roku życia, koślawe ustawienie kolan należałoby już uznać za nieprawidłowe.
Takie ustawienie jest obok wad stóp jedną z najczęstszych patologii kończyn dolnych.
W procesie rozwoju stóp zmienia się ustawienie pięty (stępu). Jak wynika z danych uzyskanych w ramach projektu badawczego Akademii Zdrowej Stopy, w początkowym okresie rozwoju dzieci obserwuje się wzrost częstości koślawego ustawienia stępu. U dzieci powyżej 4 roku życia odsetek pięt ustawionych koślawo spada, ale do 11 roku życia utrzymuje się jednak na poziomie 20% u dziewcząt i 40% u chłopców.
Ustawienie przodostopia u dzieci w wieku 1-11 lat zbadanych w ramach Akademii Zdrowej Stopy BARTEK w zdecydowanej większości badanej grupy jest prawidłowe. Odsetek dzieci z przywiedzeniem przodostopia wynosi około 3% całej badanej populacji.
W badanej populacji u około 2% dziewcząt i 1% chłopców stwierdzono koślawe ustawienie palucha. Paluch koślawy to zniekształcenie pierwszego promienia stopy, na które składa się przemieszczenie przyśrodkowe pierwszej kości śródstopia i boczne palca wraz z jego pronacją.
W badanej w tamach Akademii Zdrowej Stopy populacji paluch koślawy występował w niewielkim odsetku badanych, ale częściej u dziewcząt niż u chłopców. Wada ta związana jest ze słabszą budową stóp kobiecych, z delikatniejszą konstrukcją stawowo-więzadłową tych stóp. W związku z tym paluch koślawy częściej występuje u dziewcząt niż u chłopców.
Nabyte w okresie rozwojowym dolegliwości i zniekształcenia stóp stają się przyczyną niesprawności a nawet kalectwa u osób dorosłych.
W pierwszych latach życia cała konstrukcja sklepienia jest maskowana przez poduszeczki tłuszczowe, jakie znajdują się na podeszwowej stronie stopy dziecka. Należy pamiętać, że w początkowym etapie kształtowania stóp dziecko uczy się chodzić, a obecność poduszeczek tłuszczowych zapewnia większy kontakt stopy z podłożem i daje uczącemu się chodzić dziecku poczucie większej stabilności i bezpieczeństwa. Około 3-4 roku życia rozpoczyna się kształtowanie sklepienia podłużnego stopy. U większości dzieci sześcioletnich wyraźne widoczne jest już sklepienie podłużne.
W porównaniu do badań z 1976 roku niższe wartości kąta Clarke’a uzyskane z badań AZS Bartek świadczą o wolniejszym tempie kształtowania się sklepienia podłużnego stóp dzieci przebadanych w 2008 i 2009 roku.
Do tej pory w ramach akcji Akademia Zdrowej Stopy Bartek przebadano ponad 12 tysięcy dzieci i opublikowano wyniki badań 3211 dzieci.
Nabyte w okresie rozwojowym dolegliwości i zniekształcenia stóp stają się przyczyną niesprawności a nawet kalectwa u osób dorosłych. Trzeba pamiętać, że niesprawność kończyn dolnych, spełniających bardzo istotne funkcje podporowo-nośne, wpływa w sposób zasadniczy na sprawność człowieka, jego pracę i tryb życia.
